Sposób na rozmowę o wartościach – mechanika „Gry w zmianę”

Sposób na rozmowę o wartościach – mechanika „Gry w zmianę” 

Autorka: Jadwiga Cichocka-Kawiak 

Naszym celem jako organizacji społecznej jest stwarzanie dla ludzi okazji do dobrej rozmowy na ważne tematy, czasami mimo dzielących nas różnic. Często korzystamy z narzędzi, które ułatwiają taką rozmowę. W ramach projektu „Pozarządownik szkolny” stworzyliśmy grę dyskusyjną, która pomaga dzieciom i młodzieży nie tylko poznawać warszawskie organizacje pozarządowe, ale też rozmawiać o ważnych kwestiach i wartościach, którymi zajmują się organizacje społeczne. Mechanika tej zabawy oparta na procesie grywalizacji jest na tyle uniwersalna, że projekt działa już od 3 lat w Warszawie, a obecnie trwają prace nad wykorzystaniem tego mechanizmu w innych projektach. Widzimy, że to narzędzie wspiera rozmawianie o wartościach i ideach. 

Mechanika gry 

Do gry wykorzystujemy dwie talie kart: karty działania i karty efektów oraz 30-sekundową klepsydrę do odmierzania czasu. Na każdej karcie działania wypisane jest konkretne działanie organizacji (np. Prowadzi terapię śmiechem i zabawą dla osób przebywających w szpitalach i placówkach opiekuńczych.) oraz nazwa tej organizacji (np. Fundacja Dr Clown). Na kartach efektu wypisane są skutki, które dane działania mogą spowodować (np. rozwija kreatywność; łączy ludzi). 

Na początku rozgrywki każdy uczestnik ma w ręce różnych 5 kart, a na stole leży 1 karta efektu. Gracze po kolei dokładają swoje karty, tworząc szachownicę. Dokładane karty działań i efektów muszą do siebie pasować oraz należy je dokładać naprzemiennie. dodatkowo jest możliwość wywołania debaty, żeby podyskutować o tym, które działanie lepiej pasuje do danego efektu, lub który efekt bardziej pasuje do danego działania. Wygrywa ta osoba, która pierwsza pozbędzie się wszystkich kart z ręki. 

Możliwości, które daje gra 

W tej mechanice gry debata jest przestrzenią do rozmowy o ważnych społecznych tematach. Dzięki temu, że skupia się ona na rozmowie o konkretnych działaniach i efektach, które są na kartach, uczestnikom i uczestniczkom łatwiej jest przedstawiać swój punkt widzenia i prezentować swoje idee i poglądy. Często z debat wychodzi rozmowa o ważnych osobistych sprawach – takich jak strach przed katastrofą klimatyczną albo dyskryminacja osób nienormatywnych – dzięki temu, że jest to gra, to uczestnikom i uczestniczkom łatwiej jest przedstawiać swoje zdanie, bo rozmowa ma założone ramy (czasowe, tematyczne).   

Co więcej w trakcie gry uczestnicy i uczestniczki mają okazję zetknąć się z tematami oraz wartościami (na kartach działań i efektów oraz w debacie), które były dla nich obce albo z którymi się nie utożsamiali. Stwarza to okazję do poszerzenia światopoglądu i horyzontu osób grających oraz do „oswojenia” niektórych czasem spornych kwestii (np. dyskryminacja mniejszości).  

W kwestii debaty ważną ramą jest czas – 30 sekund. Jest go bardzo mało jak na debatę o wartościach. Jednak w naszej opinii takie ograniczenie czasowe pomogło osobom grającym sprowadzić swoją wypowiedź do najważniejszych kwestii, co było trudnym, ale wartościowym doświadczeniem. 

Grę w zmianę jest wykorzystywana w czasie lekcji szkolnej, np. wiedzy o społeczeństwie lub godzinie wychowawczej. Nasze narzędzie jest elementem edukacji pozaformalnej, a zatem stanowi świetne uzupełnienie materiału prezentowanego przez nauczycieli i nauczycielki w czasie standardowych lekcji. Gra zmusza do poruszania nie tylko bieżących tematów społecznych w szerszy sposób, ale także narzuca innowacyjną formę, która może być dla samych uczestników i uczestniczek odmianą. 

Alternatywne wersje gry 

Powstało kilka alternatywnych sposobów grania w tę grę. Niektóre z nich bardziej skupiają się na aspekcie edukacyjnym (poznawanie warszawskich organizacji społecznych), inne na dyskusji nad działaniami i efektami, jednak mechanika jest bardzo podobna.  

Tworzymy też aktualnie ogólnopolską wersję gry o organizacjach społecznych inspirowaną “Grą w zmianę”. Co więcej w ramach edukacji o budżecie obywatelskim również zamierzamy stworzyć grę opartą na tej mechanice, która ma dotyczyć działań i wartości związanych z tym budżetem.  

***

Projekt “Pozarządownik szkolny” jest prowadzony przez Fundację Pole Dialogu w partnerstwie z Centrum Edukacji Obywatelskiej. Projekt jest finansowany jest ze środków m. st. Warszawy.