Fundacja Pole Dialogu / Publikacje / Pomysłowość miejska. Studium trajektorii realizacji oddolnych inicjatyw mieszkańców Warszawy. Raport z badań

Pomysłowość miejska. Studium trajektorii realizacji oddolnych inicjatyw mieszkańców Warszawy. Raport z badań

Aleksandra Gołdys, Jarema Piekutowski, Marta Szaranowicz-Kusz
Fundacja Pole Dialogu
Warszawa 2017
Wydanie drugie poprawione

„Pomysłowość miejska” nie jest klasycznym badaniem, a nasze zaangażowanie w jego realizację wykracza poza przeprowadzenie wywiadów i napisanie raportu. Nasi rozmówcy, często ludzie o wielkim prywatnym i zawodowym zaangażowaniu na rzecz zmieniania stolicy, w dużym zaufaniu dzielili się trudnymi doświadczeniami, wznosząc się ponad proste wskazywanie winnych czy poprawiające humor chwalenie się osiągnięciami. Rozmowy z nimi
udowadniają, jak wielkim kapitałem wiedzy, sprytu i oddania dysponuje Warszawa – i jak wciąż mocno musimy się starać, by ta wiedza odpowiednio się „odkładała” i stanowiła paliwo do udoskonalenia naszego miasta. Tu odpowiedzialność jest zdecydowanie wspólna.

Początek temu badaniu dała wspólna ciekawość urzędników z Centrum Komunikacji Społecznej Urzędu Miasta st. Warszawy oraz socjolożek i socjologów z Fundacji Pole Dialogu w obszarze innowacji, które dzieją się w różnej formie w Warszawie. Sercem podejścia było uczynienie jednostkami analizy nie poszczególnych grup „aktorów”, a samych procesów zmiany, co jest kwintesencją podejścia citizen-driven innovation. Śledziliśmy projekty o różnej tematyce i zasięgu. Wspólnie z realizującymi je osobami odtwarzaliśmy ich „trajektorie”, czyli historie realizacji. Skupialiśmy się na tym, co pomagało w realizacji pomysłów oraz na elementach „zastoju” i przyczynach opóźnień.

Śledząc i odtwarzając historie 10 wybranych projektów/procesów/działań staraliśmy się jak najlepiej zrozumieć perspektywę każdej grupy, która brała w nich udział. Chcieliśmy dać głos zarówno nieśmiałym seniorkom z Grochowa, które latami walczyły o ważne dla siebie sportowe zajęcia, jak i świadomym innowatorom, walczącym o najwyższy poziom wykorzystania technologii w mieście.

Przyjrzeliśmy się także drugiej stronie, podejmując próbę wskazania mocnych i słabych stron aktualnego systemu wsparcia oddolnych inicjatyw. Naszym celem nie był wyczerpujący opis tego systemu (np. skatalogowanie wszystkich możliwych sposobów realizacji pomysłów), tylko uchwycenie zmian, jakie zaszły na przestrzeni ostatnich lat oraz sformułowanie rekomendacji na przyszłość.

Traktujemy przedstawione przez nas historie i budowane na nich analizy jako rzecznictwo na rzecz wszystkich występujących w nich aktorów – zarówno urzędników, którzy mierzą się ze strukturalnymi ograniczeniami, jak i społeczników, którzy poświęcają swój prywatny czas i energię działając na polepszania jakości życia w Warszawie.

Z recenzji dr. Macieja Kowalewskiego (Uniwersytet Szczeciński)

Przede wszystkim zwraca uwagę pojęcie pomysłowości, kluczowy termin raportu. (…) Pomysłowość – dlatego, że ma charakter normatywny – jest nie tylko adekwatnym narzędziem opisu, ale i projektowania życia po miejsku. Bardzo dobrze, że badacze skupili się na realizacji inicjatyw. Potraktowali je jako proces, który sam jest źródłem informacji – o niezaspokojonych potrzebach mieszkańców, jak i o ich aktywności. Wyjście zwiadu badawczego od barier i porażek jest częścią przemyślanej strategii, prowadzącej do stworzenia rozwiązań wspierania pomysłowości miejskiej.

Projekt pt. „Pomysłowość miejska. Studium trajektorii realizacji oddolnych inicjatyw mieszkańców Warszawy” finansowało m.st. Warszawa.