Narada Obywatelska o Klimacie

Skąd pomysł?

Na samorządach w coraz większym stopniu spoczywa odpowiedzialność za lokalne działania związane z reakcją na zmianę klimatu. W gminach tworzone są różnego rodzaju dokumenty i opracowania dotyczące klimatu, w tym Plany Gospodarki Niskoemisyjnej (PGN), Miejskie Plany Adaptacji (MPA), Programy Ochrony Środowiska (POŚ), czy SECAP (Sustainable Energy and Climate Action Plan). Wszystkie one mają w swoich wytycznych założenie współpracy z mieszkańcami_nkami. Praktyka jednak wygląda różnie z powodów kadrowych, finansowych, czasowych czy politycznych.

Uważamy, że zaproszenie mieszkańców_nek do dyskusji może przynieść społeczną akceptację dla proekologicznych starań gminy. Podniesie świadomość obywateli_ek oraz ich współodpowiedzialność za sukces wprowadzanej polityki. Chcemy tworzyć lokalną atmosferę dialogu i współdziałania na rzecz wyższego celu. Działania koordynowane przez samorządy lokalne wymagają szerokiego zaangażowania mieszkańców_nek i biznesu, aby mogły przynieść oczekiwany efekt.

Niejednokrotnie doświadczyliśmy_łyśmy w naszych działaniach z gminami tego, że mieszkańcy_nki, którym zapewnia się dostęp do rzetelnej wiedzy eksperckiej i tworzy dla nich przestrzeń do merytorycznej dyskusji, stają się zaangażowanymi i odpowiedzialnymi partnerami_kami dla władz miasta w debacie o ważnych dla danej społeczności sprawach, unosząc się ponad ideologiczne spory i koncentrując na celu.

Cele projektu

• włączenie mieszkańców_nek w proces decydowania o polityce klimatycznej swojej gminy, zwiększenie zaangażowania, a także podjęcie odpowiedzialności za wprowadzane w gminie rozwiązania proekologiczne;
• wsparcie gmin w tworzeniu strategicznych dokumentów klimatycznych z udziałem mieszkańców_nek i wzmocnienie pozycji negocjacyjnej w staraniu się o środki unijne na inwestycje na rzecz klimatu;
• budowanie zasobów gminy poprzez rozwój kompetencji jej pracowników_czek i osób reprezentujących lokalne organizacje pozarządowe;
• pilotażowe wykorzystanie i adaptacja mało popularnego w Polsce narzędzia partycypacji – narad obywatelskich na potrzeby małych i średnich miast.

Jak działamy?

Projekt realizowany jest od listopada 2021 do końca kwietnia 2024 i podzielony jest na dwa główne etapy. Pierwszy to Laboratorium, czyli pilotaż narzędzi oraz głębsza praca z lokalnymi decydentami nad zmianą polityk. Drugim jest Ogólnopolska Narada będąca sposobem na upowszechnienie efektów i wypracowanych metod.

I. Faza Laboratorium Narady Obywatelskiej o Klimacie (listopad 2021-sierpień 2022) to przeprowadzenie w 4 gminach procesów konsultacji dokumentów strategicznych (Planów Gospodarki Niskoemisyjnej lub Miejskich Planów Adaptacji lub Programów Ochrony Środowiska) z wykorzystaniem metody narad obywatelskich.

W ramach Laboratorium w każdej z 4 gmin zaplanowane zostały przez nas:

• sondaż świadomości klimatycznej połączony z pierwszym etapem rekrutacji uczestników_czek do narad;
• ekspercką diagnozę polityk lokalnych i zdefiniowanie kluczowych zagadnień dla narady;
• realizację 3 posiedzeń narady obywatelskiej, pod opieką ekspertów_ek klimatycznych, facylitatorów_ek i z udziałem lokalnych decydentów_ek;
• zebranie społecznych rekomendacji wraz z wyjaśnieniem, jak je wypracowano, w publicznie dostępnym raporcie końcowym. Obowiązkiem decydentów_ek będzie odpowiedź na rekomendacje oraz wskazanie, w jaki sposób zostały lub zostaną wykorzystane w pracy nad polityką miejską.

II. Faza Ogólnopolskiej Narady Obywatelskiej o Klimacie (sierpień 2022-kwiecień 2024) to ok. 20 narad ze wsparciem eksperckim oraz z wykorzystaniem materiałów wypracowanych po fazie Laboratorium realizowane będą w kolejnych gminach w Polsce. Na ogólnopolski etap składać się będą:

• promocja narad: będziemy aktywnie szukać chętnych gmin, organizacji społecznych, nieformalnych grup czy lokalnych aktywistów_ek, którzy_re na podstawie naszych materiałów będą chcieli przeprowadzić naradę u siebie w miejscowości.
• zapewnianie organizatorom_kom materiałów wypracowanych po Laboratorium: każdy_a organizator_ka otrzyma od nas pakiet materiałów (podręcznik, materiały merytoryczne o klimacie, narzędzia do ułatwienia dyskusji, wskazówki promocyjne). Zorganizujemy webinaria wprowadzające do organizacji spotkań.
• organizacja spotkań online z ekspertami_kami z zakresu klimatu, partycypacji i komunikacji: w trakcie realizacji narad przez lokalnych organizatorów będziemy ułatwiać im dostęp do rzetelnej wiedzy od krajowych ekspertów_ek w temacie klimatu i partycypacji.

Do kogo skierowany jest projekt?

Projekt kierujemy do gmin zainteresowanych partycypacją obywatelską, szczególnie tych małych i średnich. W tych ośrodkach istnieje silna potrzeba podjęcia działań na rzecz klimatu, społeczny kapitał mieszkańców i mieszkanek do zaangażowania się w procesy partycypacyjne, jak również świadomość władz miasta co do ważności i korzyści takich procesów. Jednocześnie mają one ograniczone zasoby, zarówno finansowe jak i osobowe, do realizacji dużych procesów partycypacyjnych takich jak panele klimatyczne, które organizowane są w ostatnich latach w dużych miastach – między innymi w Warszawie, Gdańsku, Lublinie, Krakowie czy Poznaniu.

Dostrzegamy wartość w zaadaptowaniu i skrojeniu do potrzeb małych i średnich miast innego narzędzia partycypacji, które pomogłoby w realizacji podobnych celów jak panele klimatyczne w mniejszej skali.

Jakie korzyści otrzymuje gmina?

1. Szkolenia wprowadzające – zapewniamy dwudniowe szkolenie z prowadzenia konsultacji obywatelskich metodą narady, wraz z symulacją kolejnych jej etapów. Szkolenie wraz z noclegiem i wyżywieniem jest darmowe dla 2 osób z każdej jednostki, która zakwalifikuje się do programu. Na szczególną prośbę oferujemy zwrot kosztów podróży.
2. Mentoring – każdej jednostce przydzielona zostanie osoba do kontaktu, która będzie informowała o poszczególnych krokach projektu i w razie potrzeby odpowie na pytania związane z organizacją narady.
3. Materiały pomocnicze – po etapie Laboratorium przygotowaliśmy_łyśmy pakiet niezbędny do zrealizowania narady. Znajdują się w nim podręcznik objaśniający poszczególne etapy narady i jak do nich podejść, prezentacje eksperckie o klimacie, narzędzia do facylitacji dyskusji, wskazówki promocyjne.
4. Wsparcie w realizacji narady obywatelskiej w gminie – każda jednostka wybrana do udziału w projekcie ma możliwość zgłoszenia się po dodatkowe środki finansowe w wysokości 3000 zł na zrealizowanie konkretnych potrzeb związanych z organizacją narady. Środki te można przeznaczyć między innymi na facylitację, wsparcie promocji, zatrudnienie ekspertów_ek czy druk materiałów.

Więcej informacji o warunkach udziału w projekcie TUTAJ.

Chcecie wiedzieć więcej o naradach?

TUTAJ czekają na Was materiały niezbędne do przygotowania narady obywatelskiej o klimacie.

A TUTAJ znajduje się ogólny przewodnik i zbiór inspiracji związanych z naradami.

Koordynatorka projektu
Eva Mackeviča
e.mackevica@poledialogu.org.pl
737 332 271

Projekt realizowany we współpracy z Instytutem na rzecz Ekorozwoju oraz Norsensus Mediaforum z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszy EOG.

Projekt współfinansowany przez United States Agency for International Development i the German Marshall Fund of the United States.